Kalendarium
Jerzy Duda-Gracz, fot. archiwum rodzinne
Jerzy Duda-Gracz, fot. archiwum rodzinne
20.03.1941 – Jerzy Duda-Gracz przychodzi na świat w Częstochowie jako drugi syn Adama Dudy vel Gracza i Pelagii Stępniewskiej. Ma starszego brata Marka.
maj 1950 – Adam Duda vel Gracz zostaje zadenuncjowany przez sąsiadów, oskarżony o współpracę z okupantem i trafia do więzienia. Wkrótce dołącza do niego także starszy syn – Marek. Listy wstawiennicze za skazanymi pisali Lejdermanowie – siedmioosobowa żydowska rodzina ukrywana od 1943 roku, uratowana w ten sposób przed zagładą z likwidowanego getta częstochowskiego. Listy na niewiele się jednak zdają. (W 1983 roku Lejdermanowie posadzili w Yatir w Izraelu siedem oliwnych drzew upamiętniających ojca Jerzego Dudy-Gracza). Żona i młodszy syn przychodzą pod budynek więzienia z nadzieją zobaczenia bliskich. W tym czasie decyzją władz zostaje im odebrany dom rodzinny. Mały Jerzy wraz z matką dostają pozwolenie na użytkowanie jedynie pokoju z kuchnią. Pisze wówczas do Bolesława Bieruta listy pełne rysunków ilustrujących sojusz robotniczo-chłopski. Ma nadzieję, że w ten sposób przyspieszy powrót ojca i brata do domu.
1956–1961 – Jerzy Duda-Gracz uczy się w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Częstochowie (obecna nazwa: Zespół Szkół Plastycznych im. Jacka Malczewskiego). Jest zainspirowany twórczością Józefa Chełmońskiego – decyduje się malować w duchu XIX-wiecznego realizmu. W tej decyzji wspiera go poznany w 1957 roku Edward Mesjasz – jeden z pedagogów, uczeń Czesława Rzepińskiego, Jerzego Fedkowicza i Jerzego Kossaka, żołnierz, polski malarz batalista i późniejszy przyjaciel. Już wtedy artysta zaczyna malować obrazy zaliczane do cyklu Dedykacje, nawiązującego do twórczości najbardziej cenionych przez Dudę-Gracza artystów. Prace należące do cyklu Dedykacje tworzy przez całe życie.
1962–1968 – studiuje na Wydziale Grafiki filii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (przekształconej później w niezależną Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach) w pracowniach profesorów: Aleksandra Raka, Rafała Pomorskiego, Adama Hoffmanna i Tadeusza Grabowskiego. W czasach studenckich obraca się w kręgach związanych z kulturą żydowską, prowadzi zajęcia teatralne i plastyczne w katowickim Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym Żydów. Wtedy przeżywa też pierwszą miłość do Sary, która opuszcza Polskę w roku 1968. Jerzy Duda-Gracz jest załamany. Twierdzi, że „pewnie by się zapił i zdurniał do reszty, gdyby nie pojawiła się Wilma”.
1964–1968 – pracuje nad cyklem Judaiki, będącym jego pracą dyplomową. Cykl składa się z obrazów olejnych, grafik oraz rysunków o tematyce związanej z codziennym życiem społeczności żydowskiej. Dyplom uzyskuje w 1968 roku. Pracę nad cyklem kontynuuje jeszcze długo po uzyskaniu dyplomu – aż do lat dziewięćdziesiątych.
1968–1974 – ze względu na problemy Jerzego Dudy-Gracza związane ze współpracą w TSKŻ , dziekan ASP doradza mu podjęcie tzw. „normalnej pracy” – artysta pracuje w Zakładach Wytwórczych Urządzeń Sygnalizacyjnych w Katowicach na stanowisku projektanta. W tamtym czasie maluje tylko dla siebie.
1968–1979 – artysta intensywnie pracuje nad cyklami Motywy polskie i Portrety polskie, które ukazują bolesny, choć prawdziwy portret polskiego społeczeństwa, niepozbawiony jednak czułości i oparty na wnikliwej obserwacji. Artysta czerpie również inspiracje z twórczości Kazimierza Grześkowiaka, prywatnie bliskiego przyjaciela. Motywy znane z obu cykli wielokrotnie powracają w pracach Jerzego Dudy-Gracza.
21.04.1969 – Jerzy Duda-Gracz bierze ślub z ukochaną Wilmą. Są zgodnym i kochającym się małżeństwem przez 35 lat, do śmierci artysty. 21. każdego miesiąca artysta przynosi kwiaty i dziękuje, że została jego żoną. Wilma Duda-Gracz przez całe życie niestrudzenie wspiera działalność męża, jest opiekunką domowego ogniska, zarządza sprawami codziennymi, opiekuje się rodziną. Dla Jerzego Dudy-Gracza jest opoką, wsparciem, towarzyszką i strażniczką jego dziedzictwa. O sobie mówiła: „Mój mąż i moja córka byli zawsze od poezji życia w naszym domu, ja byłam od prozy. Ja byłam ta, która dbała o rzeczy bardzo przyziemne, które też są bardzo potrzebne w życiu, bez których czulibyśmy się źle (…)” .
20.03.1941 – Jerzy Duda-Gracz is born in Częstochowa as the second son of Adam Duda vel Gracz and Pelagia Stępniewska. He has an older brother, Marek.
May 1950 – Adam Duda vel Gracz is denounced by his neighbours, charged with collaboration with the invader, and put in prison. Soon, his older son, Marek, joins him. Intercessory letters on their behalf are written by the Lejdermans, a Jewish family of seven, in hiding from 1943 and in this way rescued from death in the dissolved Częstochowa Ghetto. But the letters achieve nothing. (In 1983, the Lejdermans plant seven olive trees in the Yatir Forest in Israel to commemorate Jerzy Duda-Gracz’s father). His wife and younger son come to the prison walls hoping to see their loved ones. Meanwhile, as ruled by the authorities, their family home is taken away from them. Little Jerzy and his mother are only allowed to use one room and the kitchen. At the time, he writes letters to Bolesław Bierut full of drawings depicting the alliance of workers and peasants. He hopes that in this way he will expedite the return of his father and brother.
1956–1961 – Jerzy Duda-Gracz attends the Fine Arts High School in Częstochowa (currently called the Jacek Malczewski School of Fine Arts). Inspired by Józef Chełmoński’s art, he decides to model his painting on 19th-century realism. His decision is supported by Edward Mesjasz, whom he met in 1957 – one of his teachers, a student of Czesław Rzepiński, Jerzy Fedkowicz, and Jerzy Kossak, a soldier, painter of Polish battle scenes, and later a friend of his. The artist already starts to create paintings in the Dedications series referring to the work of the artists that Duda-Gracz appreciates most. He continues the Dedications throughout his entire life.
1962–1968 – he studies at the Faculty of Graphic Arts in the branch of the Academy of Fine Arts in Kraków (later transformed into a separate Academy of Fine Arts and Design in Katowice) in the studios of professors: Aleksander Rak, Rafał Pomorski, Adam Hoffmann, and Tadeusz Grabowski. In that period, he associates with the circles connected to the Jewish culture, teaches theatre and art courses in the Social and Cultural Association of Jews in Poland (TSKŻ). He also falls in love for the first time with Sara, who leaves Poland in 1968. Jerzy Duda-Gracz is heartbroken. He claims that “if it had not been for Wilma, he would have gone binge drinking and mad.”
1964–1968 – he works on the Judaicas series – his diploma project. The series comprises oil paintings, graphic designs, and drawings presenting the everyday life of a Jewish community. He graduates in 1968. He continues the series long after graduation – until the 1990s.
1968–1974 – due to Jerzy Duda-Gracz’s troublesome cooperation with the TSKŻ, the Academy dean advises him to look for a “normal job” – the artist works as a designer in the Signalling Device Factory in Katowice. At the time, he only paints for himself.
1968–1979 – the artist works hard on the series Polish Motifs and Polish Portraits, which are a painful yet true portrayal of Polish society, although not devoid of tenderness and careful observations. The artist also finds inspiration in the art of Kazimierz Grześkowiak, a close friend of his. The motifs known from both series are recurrent in Jerzy Duda-Gracz’s works.
21.04.1969 – Jerzy Duda-Gracz and his beloved Wilma get married. They are an agreeable, loving couple for 35 years, until the artist’s death. On the 21st day of every month, the artist brings her flowers as a thank-you for becoming his wife. Throughout her entire life, Wilma Duda-Gracz tirelessly supports her husband, cares for their home, manages everyday matters, and looks after the family. She is Jerzy Duda-Gracz’s rock, helper, companion, and guardian of his legacy. She used to say about herself: “My husband and daughter have always taken care of poetry, and I prose. I was the one who looked after the mundane but necessary things, which we needed in order to feel good (…).”
Jerzy Duda-Gracz z Wilmą, fot. Maciej Musiał, 20,5×15,5 cm
druga połowa lat sześćdziesiątych–1971 – współpracuje z Polskimi Nagraniami – przygotowuje wtedy m.in. rysunek przedstawiający Wojciecha Młynarskiego umieszczony na okładce płyty Recital ’71 oraz książce poety zatytułowanej W co się bawić?. Rysunek traktowany jak logo powstaje pod koniec lat sześćdziesiątych. Wojciech Młynarski i Jerzy Duda-Gracz przez wiele lat pozostają w serdecznej przyjaźni, Młynarski „zawsze mówił, że to jest jego logo, że to jestem właśnie ja, idealnie Jurek Duda-Gracz uchwycił właśnie mnie” .
1971 – artysta współpracuje z zespołem muzyczno-kabaretowym Silna Grupa Pod Wezwaniem (w składzie: Kazimierz Grześkowiak, Jacek Nieżychowski, Andrzej Zakrzewski i Tadeusz Chyła) – pomaga w wymyślaniu nazwy, projektuje dekoracje i okładki oraz pisuje teksty niektórych utworów. Dzięki przyjaźni z Kazimierzem Grześkowiakiem, jego aprobacie i wsparciu, w Biurze Wystaw Artystycznych w Katowicach zorganizowana zostaje pierwsza wystawa obrazów i rysunków Dudy-Gracza, będąca przełomem dla całej późniejszej drogi twórczej malarza.
2.03.1974 – na świat przychodzi jedyna córka artysty – Agata Duda-Gracz. Często słyszy, że jest cudem, za który rodzice nigdy nie przestaną dziękować. Do 18. urodzin co roku Jerzy Duda-Gracz maluje w ramach prezentu jej portret. Obrazy pojawiają się również z innych okazji. Bywają „tęsknotowe” lub „pocieszające” (tak jak Portret Agaty XVII bis z 1991 roku z repliką obrazu Salvadora Dalí i inskrypcją w języku hiszpańskim: „Przepraszam, panie Dalí, za ten poufały cytat, ale ona najbardziej kocha ciebie, a ja najbardziej kocham ją”). W dniu 18. urodzin Agaty Jerzy Duda-Gracz wręcza córce dwa tomy pamiętników, w tym wiele listów, jakie pisał od dnia jej narodzin .
1975 – otrzymuje nagrodę Krytyki Artystycznej im. Cypriana Kamila Norwida za Wystawę obrazów w warszawskim salonie „Szpilek”. Od tego roku Jerzy Duda-Gracz rezygnuje z udziału w wystawach zbiorowych, skupiając się na indywidualnych pokazach swojej twórczości (taki stan potrwa do roku 1982, kiedy decyduje się wznowić uczestnictwo w projektach grupowych).
1976–1982 – pracuje na stanowisku docenta na Wydziale Grafiki filii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
1977 – Jerzy Duda-Gracz zostaje odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.
1978 – otrzymuje Srebrną Odznakę Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego.
1979 – Jerzy Duda-Gracz otrzymuje Nagrodę Prezesa Rady Ministrów II stopnia za wybitne osiągnięcia malarskie.
1980–1985 – powstaje cykl Polska szkoła jazdy charakteryzujący się groteskowo-sarkastyczną narracją, który jest bezlitosnym komentarzem zjawisk społecznych. Demaskuje niedoskonałości ludzkiej natury, ukazuje zakłamanie, oportunizm, karierowiczostwo i dewocyjną religijność, często „na pokaz”.
1980–1983 – Jerzy Duda-Gracz pracuje nad cyklami Motywy polskie, Tańce polskie oraz Dialogi polskie. „Artysta – znany z wnikliwej obserwacji drobnomieszczańskiego świata – zdołał uchwycić swoich rodaków w kadrze realnego, ludzkiego dramatu. Nigdy nie stroniąc od moralizatorskiego tonu i groteski w przedstawianiu Polaków, twierdził, że nie mógłby tworzyć poza ukochaną ojczyzną: »Jestem przywiązany do tego, co moje, bliskie, lokalne i zanurzające się w polskość malarstwa, muzyki i literatury. Od sarmackich trumniaków, poprzez Chopina i Gombrowicza, próbuję ten ukochany, peryferyjny grajdoł, nie tyle podnieść do wymiaru wszech, do wymiaru kosmicznego, ile wyrazić tak, żeby adresaci moich obrazów (…) nie wstydzili się własnej słomy w butach«” .
1980 – otrzymuje odznakę Zasłużony Działacz Kultury.
1981 – projektuje scenografię do spektaklu Filomena Marturano w reżyserii Michała Pawlickiego w Teatrze Śląskim w Katowicach.
1981 – uzyskuje habilitację na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
1984 – prace Jerzego Dudy-Gracza prezentowane są na 41. Międzynarodowym Biennale w Wenecji (wystawa zbiorowa: Andrzej Fogtt, Jerzy Duda-Gracz, Danuta Leszczyńska-Kluza, rzeźba: Bożenna Biskupska, Stefan Wierzbicki). „Pełna rodzimej obyczajowości tematyka dzieł (…) odegrała niemałą rolę w decyzji o jego uczestnictwie w Biennale w Wenecji, które odbyło się (…) pod przewodnim hasłem »Sztuka i sztuki«. Celem organizatorów prestiżowej wystawy było zahamowanie postępującego ujednolicania się języka światowej plastyki przez zwrot ku narodowym tradycjom i podkreślenie lokalnych odrębności w sztuce. Punktem wyjścia dla komisarza polskiego pawilonu – Jerzego Madeyskiego – stała się kultura sarmacka. Jerzy Duda-Gracz uznany za współczesnego kontynuatora dążeń szlachty do samookreślania się i budowania zbiorowej tożsamości, zaprezentował w Wenecji dwadzieścia sześć obrazów. (…) Razem z dziełami pozostałych uczestników biennale (…) współtworzył przestrzeń ekspozycyjną, która poza ogólnym poziomem artystycznym i oryginalnością koncepcji, zwróciła uwagę krytyków swoją »powagą i monumentalnością«” .
1984–1986 – powstaje cykl Obrazy jurajskie przedstawiający zarówno jednostki, jak i całe wielopostaciowe sceny, często przypominające tajemnicze procesje, wpisane w krajobraz przypominający Jurę Krakowsko-Częstochowską (krainę dzieciństwa). W cyklu często portretowana jest ludność chłopska, zajmująca się pracą w polu i przy obejściu, a także pochody zrzeszające kościelnych dostojników, ministrantów, żołnierzy, ortodoksyjnych Żydów lub kobiety z opuszczonymi głowami, nierzadko dzierżących zniszczone, dziurawe sztandary symbolizujące tęsknotę za przemijającym światem i świadomość nieuchronnego końca. Wśród nich często artysta umieszcza samego siebie – czasem jako chłopca, innym razem jako dojrzałego mężczyznę.
1984 – projektuje scenografię do spektaklu Gra o każdym w reżyserii Andrzeja Dziuka w Teatrze Starym w Krakowie.
1985–1991 – pracuje nad cyklem Obrazy Arystokratyczno-Historyczne, w którym decyduje się na porzucenie malarskiego komentowania otaczającej rzeczywistości na rzecz pejzażu, tematów historyzujących, a wreszcie refleksji dotyczących przemijania i intymnych rozważań oraz retrospekcji .
1985 – otrzymuje Nagrodę Prezydenta Miasta Katowice im. W. Roździeńskiego za twórczość artystyczną i działalność społeczną, Nagrodę Wojewody Katowickiego za całokształt pracy artystycznej i wybitne osiągnięcia w dziedzinie malarstwa oraz Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za twórczość artystyczną w 1985 roku.
od 1986 – Jerzy Duda-Gracz czuje się zmęczony twórczością komentującą zastaną rzeczywistość, pracuje nad cyklami Pejzaże polskie oraz Obrazy prowincjonalno-gminne, w których odchodzi od przedstawień rzeczywistych na rzecz posługiwania się „zaledwie elementami i cytatami z rzeczywistości w celu tworzenia świata, który nie istnieje. Tak jest! Maluję rekonstrukcje tego, co przemija, odchodzi, rozpada się; byłe ulice, stare kościółki, resztki chałup, fragmenty pejzażu. (…) Wśród postaci zapełniających ów pejzaż coraz mniej jest ludzi realnych, bo wymierają. (…) Spieszę się, bo moja Polska topi się coraz szybciej jak zeszłoroczny śnieg, a ja chcę zdążyć ją namalować, chociaż to absurd, bo ona jest przecież tylko we mnie i umrze razem ze mną” . Cykl Obrazy prowincjonalno-gminne jest obecny w całej twórczości Jerzego Dudy-Gracza – od początku do końca.
1986 – otrzymuje Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
1986–1987 – prezentuje swoje prace na XX i XXI Światowych Targach Sztuki w Kolonii.
late 1960s–1971 – he works with the record label Polskie Nagrania – e.g., creates a drawing of Wojciech Młynarski placed on the cover of the album Recital ’71 and the poet’s book W co się bawić? (What Game Should We Play?). Towards the end of the 1960s, the drawing becomes a logo. For many years, Wojciech Młynarski and Jerzy Duda-Gracz remain close friends, Młynarski “always said that it was his logo, ‘it was me, Jerzy Duda-Gracz captured me perfectly.’”
1971 – the artist works with the music and comedy group Silna Grupa Pod Wezwaniem (comprising: Kazimierz Grześkowiak, Jacek Nieżychowski, Andrzej Zakrzewski, and Tadeusz Chyła) – helps come up with the name, designs decorations and covers, and writes the lyrics to some songs. Thanks to Kazimierz Grześkowiak’s friendship, approval, and support, the Art Exhibition Office in Katowice organises the first exhibition of Duda-Gracz’s paintings and drawings, pivotal to the painter’s future artistic career.
02.03.1974 – the artist’s only daughter, Agata Duda-Gracz, is born. She often hears that she has been a miracle that her parents cannot thank enough for. Until she turns 18, Jerzy Duda-Gracz paints her portrait for every birthday. He also creates the paintings on other occasions. Some express longing, some are to comfort (such as Portrait of Agata XVII bis from 1991 with a replica of Salvador Dalí’s painting and an inscription in Spanish: “Forgive me, Mr Dalí, for this intimate quotation, but she loves you the most, and I love her the most.”) On Agata’s 18th birthday, Jerzy Duda-Gracz gives his daughter two volumes of diaries, including a number of letters that he has written from the day she was born.
1975 – he is presented with the Cyprian Kamil Norwid Art Critics’ Award for the Exhibition of Paintings in the “Szpilki” salon in Warsaw. From that year on, Jerzy Duda-Gracz decides not to take part in collective exhibitions anymore and focuses on solo displays of his works (this goes on until 1982, when he resumes his participation in group projects).
1976–1982 – he works as senior lecturer at the Faculty of Graphic Arts in the branch of the Academy of Fine Arts in Kraków.
1977 – Jerzy Duda-Gracz is awarded with the Silver Cross of Merit.
1978 – he receives the Silver Badge for Merit in the Development of the Katowickie Voivodeship.
1979 – Jerzy Duda-Gracz is presented with the Second-Class Award of the Prime Minister of Poland for outstanding painting achievements.
1980–1985 – the series Polish Driving School is created, characterised by grotesque and sarcastic narration, a ruthless commentary on social phenomena. It unveils the imperfections of human nature, reveals the hypocrisy, opportunism, careerism, and pietistic religiousness, often for show.
1980–1983 – Jerzy Duda-Gracz works on the series Polish Motifs, Polish Dances, and Polish Dialogues. “The artist – known for his acute observations of the narrow-minded world – was able to capture his fellow citizens amidst real human tragedy. Never shying away from moralization and grotesque in his presentation of Polish people, he claimed that he would not be able to work abroad: ‘I am used to what is mine, dear, local, and rooted in the Polishness of painting, music, and literature. From Sarmatian coffin portraits, to Chopin and Gombrowicz, I do my best not so much to advance my beloved peripheral backwoods to the dimension of omni, the dimension of the universe, as to express it in such a way that the recipients of my paintings (…) would not be ashamed of being rednecks.’”
1980 – he receives the Order of Merit in the Service of Culture.
1981 – he is the stage designer for the play Filumena Marturano directed by Michał Pawlicki in the Silesian Theatre in Katowice.
1981 – he obtains his post-doctoral degree at the Faculty of Painting in the Academy of Fine Arts in Kraków.
1984 – Jerzy Duda-Gracz’s works are presented at the 41st Venice Biennale (collective exhibition: Andrzej Fogtt, Jerzy Duda-Gracz, Danuta Leszczyńska-Kluza, sculpture: Bożenna Biskupska, Stefan Wierzbicki). “The subject matter full of familiar conventions (…) played a significant role in his decision to participate in the Venice Biennale, whose (…) theme was ‘Art and Arts’. The organisers of the prestigious exhibition wanted to hamper the progressing standardisation of the language of the global arts by turning to national traditions and emphasising local artistic peculiarities. The vantage point for the commissioner of the Pavilion of Poland – Jerzy Madeyski – was Sarmatian culture. Jerzy Duda-Gracz was considered the modern continuator of the nobility’s desire for self-determination and building collective identity. In Venice, he showed twenty-six paintings. (…) Alongside the works by other Biennale participants, (…) he co-created the exhibition space, which caught the critics’ attention with the ‘seriousness and monumentality’ of its artistic quality and original idea.”
1984–1986 – the series Jurassic Paintings is created, presenting both individuals and collective scenes, often resembling mysterious processions, set in a landscape reminiscent of the Kraków-Częstochowa Upland (the land of his childhood). The series is often populated by peasants preoccupied with their work in the field or at the farmstead, parades of church elders, altar boys, soldiers, Orthodox Jews, or women facing down, frequently carrying ragged, tattered banners symbolising the longing for the bygone world and the awareness of the imminent end. Among them, the artist commonly paints himself – sometimes as a boy, sometimes as an adult.
1984 – he is the stage designer for the play Gra o każdym (A Game of Everyman) directed by Andrzej Dziuk in the Old Theatre in Kraków.
1985–1991 – he works on the series Aristocratic and Historical Paintings, in which he abandons his painterly commentaries on the surrounding reality in favour of landscapes, historicising topics, and finally reflections on transience, intimate deliberations, and retrospections.
1985 – he is presented with the W. Roździeński Award of the President of Katowice for his artistic and social activity, the Award of the Katowice Voivode for overall artistic work and outstanding achievements in painting, and the First-Class Award of the Minister of Culture and Art for artistic output in 1985.
from 1986 – Jerzy Duda-Gracz is tired of art commenting on reality, he works on the series Polish Landscapes and Provincial and Communal Paintings, in which he diverges from realistic representations and makes use “merely of elements and quotes of reality in order to create a world that does not exist. Indeed! I paint reconstructions of the things that fade, go away, disintegrate; former streets, little old churches, cottage remains, landscape fragments. (…) Among the figures populating the landscape there are ever fewer real people for they die away. (…) I make haste because my Poland is disappearing faster than water under the bridge and I want to paint it, although it is absurd, because it is only within me and will die with me.” The series Provincial and Communal Paintings is present in Jerzy Duda-Gracz’s entire artistic career – from the beginning to the end.
1986 – he is awarded the Order of Polonia Restituta Knight’s Cross.
1986–1987 – he presents his works at the 20th and 21st Cologne Art Fair.
Jerzy Duda-Gracz, fot. Leokaldia Bartoszko
1987 – Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Warszawie przyznaje artyście nagrodę za wydarzenie artystyczne roku 1986 – wystawę Obrazów holenderskich w TPSP „Pałacyk” w Warszawie.
1988 – Jerzy Duda-Gracz otrzymuje Nagrodę im. J. Ligonia Polskiego Radia Katowice.
1988 – projektuje scenografię do opery Carmen w reżyserii Marii Fołtyn w Państwowej Operze Śląskiej w Bytomiu.
1992–2001 – pracuje jako wykładowca na Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie.
1992 – bierze udział w Pawilonie Polskim Expo ’92 w Sewilli, podczas którego prezentowany jest obraz Narodowe zabawy dziecięce z białą flagą z roku 1986, nawiązujący do tematu Expo Flaga Ziemi.
1993 – projektuje scenografię do spektaklu Pokuta w reżyserii Andrzeja Dziuka w Teatrze S.I. Witkiewicza w Zakopanem.
1993 – otrzymuje Medal Polonia oraz Srebrny Medal Solidarności Globalnej za udział w wystawie Expo ’92 w Sewilli.
1987 – the Board of the Society of Friends of Fine Arts in Warsaw presents the artist with an award for the Artistic Event of the Year 1986 – the exhibition of Dutch Paintings in the Society’s Pałacyk Gallery in Warsaw.
1988 – Jerzy Duda-Gracz receives the J. Ligoń Polish Radio Award in Katowice.
1988 – he is the stage designer for the opera Carmen directed by Maria Fołtyn in the Silesian Opera in Bytom.
1992–2001 – he works as a lecturer at the Warsaw School of Arts.
1992 – he participates in the Pavilion of Poland at the Seville Expo ’92, where he presents his 1986 painting National Child’s Play with a White Flag, referring to the Expo theme Flag of the Earth.
1993 – he is the stage designer for the play Pokuta (Atonement) directed by Andrzej Dziuk in the S.I. Witkiewicz Theatre in Zakopane.
1993 – he is awarded the Polonia Medal and the Silver Medal of Global Solidarity for his participation in the Seville Expo ’92.
Jerzy Duda-Gracz, fot. Leokaldia Bartoszko
1996 – otrzymuje od prezydenta RP Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.
1998 – otrzymuje Honorową Nagrodę Literacko-Artystyczną Metafory im. K. Janickiego z okazji 30-lecia pracy twórczej.
1999 – projektuje scenografię do opery Don Giovanni w reżyserii Wiesława Ochmana w Państwowej Operze Śląskiej w Bytomiu.
1999 – Jerzy Duda-Gracz zostaje mianowany przez Rektora Uniwersytetu Śląskiego na stanowisko profesora nadzwyczajnego.
2000 – projektuje scenografię do spektaklu Grześkowiak w reżyserii Laco Adamika w Centrum Sztuki Impart we Wrocławiu.
2000 – zostaje odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
20.08.2001 – uzyskuje tytułu profesora w Zakładzie Reżyserii Telewizyjno-Filmowej na Wydziale Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
1999–2003 – pracuje nad cyklem Chopinowi – Duda-Gracz, który jest dedykowany twórczości jednego z najwybitniejszych polskich kompozytorów. To plastyczna interpretacja wszystkich utworów – zarówno znanych, jak i tych zaginionych. Cykl składa się z niemal 300 prac, a do jego realizacji Jerzy Duda-Gracz drobiazgowo przygotowywał się przez kilka lat, wnikliwie studiując wszystkie dostępne materiały. To cykl wybitny, fascynujący i niepowtarzalny, doskonały przykład myślenia synestezyjnego. Stał się ukoronowaniem kilku dekad życia i twórczości artysty .
2000–2001 – pracuje nad Golgotą Jasnogórską, przekazaną później Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej na Jasnej Górze jako wotum. Wątki sakralne towarzyszą całej twórczości Jerzego Dudy-Gracza i są ujęte w cyklu Sacrum-profanum, realizowanym przez wszystkie dekady działalności artystycznej.
2003 – projektuje scenografię do spektaklu Kaligula w reżyserii Agaty Dudy-Gracz w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie.
2004 – na zaproszenie swojej uczennicy Jolanty Altman-Radwańskiej odwiedza Beethoven-Haus w Bonn, gdzie zaczyna zbierać materiały i przygotowywać się do namalowania cyklu dedykowanego muzyce niemieckiego kompozytora. Tego cyklu nigdy nie zrealizuje.
5.11.2004 – Jerzy Duda-Gracz umiera na atak serca podczas pleneru w Łagowie. Zostawia po sobie kilka tysięcy prac malarskich, kilkaset akwarel, grafiki, szkice, notatki, projekty scenografii. Przez kilka dekad twórczej aktywności bierze udział w kilkuset wystawach – zbiorowych i indywidualnych oraz licznych malarskich plenerach w Polsce i za granicą. Jest aktywnym pedagogiem, tytanem pracy. Tworzy własne archiwum twórczości, kataloguje prace – numeruje je i spisuje. Na temat Jerzego Dudy-Gracza i jego twórczości powstaje kilkaset artykułów, filmów, wywiadów. Za życia i po śmierci ma szerokie grono wielbicieli, przez wiele lat uznawany jest za najbardziej rozpoznawalnego polskiego twórcę współczesnego.
2005 – fragmenty cyklu Chopinowi – Duda-Gracz są zaprezentowane w postaci multimedialnej ekspozycji w ramach Światowej Wystawy Expo 2005 w Japonii.
2005 – po raz pierwszy cały cykl Chopinowi – Duda-Gracz zostaje zaprezentowany w salach Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie z okazji odbywającego się w tym czasie XV Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego.
25.06.2007 – uchwałą nr XII/205/07 Rady Miasta Katowice powstaje ulica Jerzego Dudy-Gracza.
22.01.2020 – w Nowohuckim Centrum Kultury w Krakowie otwarta zostaje stała Galeria Jerzego Dudy-Gracza. Znajduje się obok galerii Zdzisława Beksińskiego.
16.03.2020 – Wilma Duda-Gracz, wdowa po artyście, umiera w domu w Katowicach. Przez wiele lat nazywana jest „ambasadorką dziedzictwa Jerzego Dudy-Gracza” . Po śmierci męża uczestniczy we wszystkich poświęconych mu uroczystościach i upowszechnia jego twórczość.
2023 – Jerzy Duda-Gracz wprowadzony zostaje do Panteonu Górnośląskiego. Twórczość artysty cieszy się niesłabnącą popularnością, jest charakterystyczna i rozpoznawalna. Nieustannie zachwyca rozmachem, warsztatową i techniczną doskonałością oraz bogactwem poruszanych tematów.
opracowanie Katarzyna Mierzwińska © Copyright by BoSz
1996 – the President of Poland presents him with the Order of Polonia Restituta Commander’s Cross.
1998 – he receives the K. Janicki Honorary Award in Literature and Art to commemorate 30 years of his artistic work.
1999 – he is the stage designer for the opera Don Giovanni directed by Wiesław Ochman at the Silesian Opera in Bytom.
1999 – Jerzy Duda-Gracz is presented with the title of associate professor by the rector of the University of Silesia.
2000 – he is the stage designer for the play Grześkowiak directed by Laco Adamik in the Impart Art Centre in Wrocław.
2000 – he is awarded the Order of Polonia Restituta Grand Cross.
20.08.2001 – he receives the title of professor in the Film and Television Directing programme at the Krzysztof Kieślowski Film School at the University of Silesia in Katowice.
1999–2003 – he works on the series Duda-Gracz for Chopin dedicated to the art of one of the most outstanding Polish composers. It is a visual interpretation of all of his music – whether well-known or lost. The series comprises 300 works, and prior to commencing the project, Jerzy Duda-Gracz prepared diligently for several years, thoroughly analysing all the available materials. The collection is exquisite, fascinating, and unique, a perfect example of synaesthetic thinking. It was the crowning achievement of decades of the artist’s life and work.
2000–2001 – he works on The Golgotha of Jasna Góra, later donated as a votive offering to the Jasna Góra Basilica in Częstochowa. Sacred topics reappear in Jerzy Duda-Gracz’s art and are included in the series Sacrum-Profanum created throughout his entire artistic career.
2003 – he is the stage designer for the play Caligula directed by Agata Duda-Gracz in the J. Słowacki Theatre in Kraków.
2004 – on the request of his student Jolanta Altman-Radwańska, he visits the Beethoven House in Bonn, where he starts to collect materials and prepare for a series of paintings dedicated to the German composer’s music. The series is never created.
05.11.2004 – Jerzy Duda-Gracz dies of a heart attack during an open-air workshop in Łagów. He leaves behind thousands of paintings, hundreds of watercolours, graphic designs, sketches, notes, and stage designs. Over several decades of his artistic activity, he takes part in hundreds of collective and solo exhibitions and a number of open-air painting workshops in Poland and abroad. He is an active teacher, a workhorse. He compiles his own art archive, catalogues his works – providing numbers and descriptions. Hundreds of articles, films, and interviews about Jerzy Duda-Gracz are released. During his lifetime and after his death, he has countless fans; for years, he is considered the most recognisable contemporary Polish artist.
2005 – fragments of the series Duda-Gracz for Chopin are presented as a multimedia display at the Expo 2005 in Japan.
2005 – for the first time, the entire series Duda-Gracz for Chopin is exhibited in the rooms of the Grand Theatre – National Opera in Warsaw during the 15th International Chopin Piano Competition.
25.06.2007 – the Katowice City Council passes Resolution no. XII/205/07, naming one of the streets after Jerzy Duda-Gracz.
22.01.2020 – the Nowa Huta Cultural Centre in Kraków opens a permanent gallery of Jerzy Duda-Gracz. It is located next to the gallery of Zdzisław Beksiński.
16.03.2020 – Wilma Duda-Gracz, the artist’s widow, dies at home in Katowice. For many years, she is referred to as the “ambassador of Jerzy Duda-Gracz’s heritage”. After her husband’s death, she takes part in all events that commemorate him and promote his art.
2023 – Jerzy Duda-Gracz is included in the Upper Silesian Pantheon. The artist’s oeuvre continues to be popular, unmistakable, and recognisable. It still captivates the viewers with its grandeur, supreme skills and techniques, and the variety of topics it draws upon.
Anna Basara / ExLibro © Copyright by BoSz
Jerzy Duda-Gracz, fot. Jakub Milarczyk